O sábado 27 de xaneiro cúmprense cen anos da saída do primeiro número do diario vigués El Pueblo Gallego, un xornal que apareceu na ditadura de Primo de Rivera e que se converteu co tempo nun dos diarios máis relevantes de Galicia. Con motivo de rememorar o seu nacemento e o seu vínculo con Castelao, esta mañá a sala 1 da Biblioteca de Galicia da Cidade da Cultura acolleu o Encontro de expertos para avaliar a contribución de El Pueblo Gallego na historia da lingua e da cultura galega entre os anos 1924 e 1936. Unha xuntanza organizada pola Fundación Castelao e financiada pola Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, que contou coa colaboración do Centro de Investigación Interuniversitario das Paisaxes Atlánticas Culturais (CISPAC), da asociación Flor de Santiago e da Fundación Cidade da Cultura de Galicia.

Valentín García Gómez, Secretario Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia, inaugurou a sesión, na que participaron Cristina Rubal González, subdirectora xeral de bibliotecas; Xosé López García, catedrático de xornalismo na USC; Emilio Grandío Seoane, catedrático de Historia Contemporánea na USC; Armando Requeixo, investigador, profesor da USC e crítico literario e Miguel Anxo Seixas Seoane, investigador e Presidente da Fundación Castelao.

Castelao e El Pueblo Gallego 

O domingo 27 de xaneiro de 1924 publicouse en Vigo o primeiro número do diario de El Pueblo Gallego. Trátase dun xornal moderno con numerosa información e abundantes páxinas e que se tentou distribuír por toda Galicia. Amais de ter bos e prestixiosos colaboradores de fóra de Galicia, case toda a intelectualidade galega participou neste xornal: a xeración de 1916 (Antón Villar Ponte, Vicente Risco, Otero Pedrayo, Cuevillas, …) e os novos escritores (Luís Peña Novo, Rafael Dieste, Xesús Bal y Gay, Cunqueiro…). O seu colaborador gráfico máis destacado foi Carlos Maside.

Castelao mantivo una relación coa prensa galega desde 1908, cando publicou os seus primeiros debuxos en La Tribuna Literaria e en Gaceta de Galicia, sendo estudante de medicina en Santiago de Compostela. Logo foi Castelao o humorista gráfico de Galicia moza e Vida Gallega de Vigo desde 1909. Foi, asemade, ilustrador na prensa de Madrid en 1909. Con todo, Castelao continuará a comunicarse cos lectores e coas lectoras de Galicia a través do debuxo humorístico desde 1917 en El Ideal Gallego, da Coruña; e en A Nosa Terra e, desde 1918, en El Sol de Madrid e de El Noroeste de A Coruña.

O Castelao narrador asomou en novembro de 1918 en A Nosa Terra co relato “Peito de lobo”. El foi o creador do microrrelato en galego. A conxunción do debuxo e do relato agromou o 30 de novembro de 1920 na revista Nós co que el denomina “cousa”: esta primeira narración ilustrada da revista Nós titularase “A tola do monte”.

Castelao, que era o colaborador gráfico de Galicia de Vigo desde o 25 de xullo de 1922, non se puido integrar en El Pueblo Gallego en 1924. Unha vez que desapareceu o xornal Galicia de Vigo, que dirixía Valentín Paz Andrade, en 1926 si que o fixo Castelao como escritor literario, pois Castelao era o colaborador gráfico de Faro de Vigo. Por iso a súa colaboración como escritor foi desde o 17 de outubro de 1926 co relato “O pai de Migueliño”. Case todas as súas achegas son relatos e en total son vinte e cinco aos que hai que lle sumar tres capítulos en 1927 da novela en elaboración Os dous de sempre publicada en 1934. O derradeiro dos relatos que publicou foi “O señor Antón”, o 10 de xullo de 1927. Como ilustrador colaborou con dúas achegas: un cartel de publicidade do propio xornal e cun só debuxo humorístico.

A colección impresa de El Pueblo Gallego consérvase no Arquivo Municipal de Vigo e outra na Biblioteca Pública de Pontevedra. En Galiciana, a Biblioteca Dixital de Galicia, hai unha reprodución deste xornal procedente de Pontevedra.

A Fundación Castelao organizou esta xuntanza grazas ao financiamento da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia.