El sábado 27 de enero se cumplen cien años de la salida del primero número del diario vigués El Pueblo Gallego, un periódico que apareció en la dictadura de Primo de Rivera y que se convirtió con el tiempo en uno de los diarios más relevantes de Galicia. Con motivo de rememorar su nacimiento y su vínculo con Castelao, esta mañana a sala 1 de la Biblioteca de Galicia de la Cidade da Cultura acogió el Encuentro de expertos para evaluar la contribución de El Pueblo Gallego en la historia de la lengua y de la cultura gallega entre los años 1924 y 1936. Una reunión organizada por la Fundación Castelao y financiada por la Secretaría General de Política Lingüística de la Xunta de Galicia, que contó con la colaboración del Centro de Investigación Interuniversitario de los Paisajes Atlánticos Culturales (CISPAC), de la asociación Flor de Santiago y de la Fundación Cidade da Cultura de Galicia.

Valentín García Gómez, Secretario General de Política Lingüística de la Xunta de Galicia, inauguró la sesión, en la que participaron Cristina Rubal González, subdirectora general de bibliotecas; Xosé López García, catedrático de periodismo en la USC; Emilio Grandío Seoane, catedrático de Historia Contemporánea en la USC; Armando Requesón, investigador, profesor de la USC y crítico literaria y Miguel Anxo Seixas Seoane, investigador y Presidente de la Fundación Castelao.

Castelao e El Pueblo Gallego 

O domingo 27 de xaneiro de 1924 publicouse en Vigo o primeiro número do diario de El Pueblo Gallego. Trátase dun xornal moderno con numerosa información e abundantes páxinas e que se tentou distribuír por toda Galicia. Amais de ter bos e prestixiosos colaboradores de fóra de Galicia, case toda a intelectualidade galega participou neste xornal: a xeración de 1916 (Antón Villar Ponte, Vicente Risco, Otero Pedrayo, Cuevillas, …) e os novos escritores (Luís Peña Novo, Rafael Dieste, Xesús Bal y Gay, Cunqueiro…). O seu colaborador gráfico máis destacado foi Carlos Maside.

Castelao mantivo una relación coa prensa galega desde 1908, cando publicou os seus primeiros debuxos en La Tribuna Literaria e en Gaceta de Galicia, sendo estudante de medicina en Santiago de Compostela. Logo foi Castelao o humorista gráfico de Galicia moza e Vida Gallega de Vigo desde 1909. Foi, asemade, ilustrador na prensa de Madrid en 1909. Con todo, Castelao continuará a comunicarse cos lectores e coas lectoras de Galicia a través do debuxo humorístico desde 1917 en El Ideal Gallego, da Coruña; e en A Nosa Terra e, desde 1918, en El Sol de Madrid e de El Noroeste de A Coruña.

O Castelao narrador asomou en novembro de 1918 en A Nosa Terra co relato “Peito de lobo”. El foi o creador do microrrelato en galego. A conxunción do debuxo e do relato agromou o 30 de novembro de 1920 na revista Nós co que el denomina “cousa”: esta primeira narración ilustrada da revista Nós titularase “A tola do monte”.

Castelao, que era o colaborador gráfico de Galicia de Vigo desde o 25 de xullo de 1922, non se puido integrar en El Pueblo Gallego en 1924. Unha vez que desapareceu o xornal Galicia de Vigo, que dirixía Valentín Paz Andrade, en 1926 si que o fixo Castelao como escritor literario, pois Castelao era o colaborador gráfico de Faro de Vigo. Por iso a súa colaboración como escritor foi desde o 17 de outubro de 1926 co relato “O pai de Migueliño”. Case todas as súas achegas son relatos e en total son vinte e cinco aos que hai que lle sumar tres capítulos en 1927 da novela en elaboración Os dous de sempre publicada en 1934. O derradeiro dos relatos que publicou foi “O señor Antón”, o 10 de xullo de 1927. Como ilustrador colaborou con dúas achegas: un cartel de publicidade do propio xornal e cun só debuxo humorístico.

A colección impresa de El Pueblo Gallego consérvase no Arquivo Municipal de Vigo e outra na Biblioteca Pública de Pontevedra. En Galiciana, a Biblioteca Dixital de Galicia, hai unha reprodución deste xornal procedente de Pontevedra.

A Fundación Castelao organizou esta xuntanza grazas ao financiamento da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia.